Kierunki ochrony i zrównoważonego zarządzania dziedzictwem architektury drewnianej 12.10.2023
20 lat wpisu drewnianych kościołów południowej Małopolski oraz 10 lat wpisu drewnianych cerkwi w polskim i ukraińskim regionie Karpat na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
W 2023 roku obchodzimy jubileusz 20-lecia wpisu drewnianych kościołów południowej Małopolski na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wpis obejmuje sześć obiektów znajdujących się w: Binarowej, Bliznem, Dębnie, Haczowie, Lipnicy Murowanej oraz Sękowej. Stanowią wyjątkowy przykład średniowiecznego budownictwa drewnianego kościołów w kulturze rzymskokatolickiej. Są nieocenioną wartością dziedzictwa drewnianej architektury na obszarze południowej i południowo-wschodniej Polski.
Drugi wpis, obchodzący jubileusz 10-lecia, obejmuje drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat. W Polsce znajduje się osiem z szesnastu objętych wpisem obiektów. Wśród nich cerkiew w Radrużu, która zdaniem badaczy jest jedną z najstarszych w naszym kraju oraz cerkwie w Chotyńcu, Smolniku, Turzańsku, Brunarach Wyżnych, Kwiatoniu, Owczarach i Powroźniku. Wpis obejmuje także położone na terytorium Ukrainy cerkwie w Drohobyczu, Potyliczu, Rohatynie, Żółkwi, Matkowie, Wierbiąż u Niżnym, Jasinie i Użoku. Cerkwie stanowią wyjątkowy przykład tradycji drewnianego, prawosławnego budownictwa sakralnego. Prezentują charakterystyczne typy drewnianej architektury cerkiewnej: huculski – w południowo-wschodnim ukraińskim regionie Karpat; halicki – w północnej części Karpat, po obu stronach polsko-ukraińskiej granicy; bojkowski – w pobliżu granicy ze Słowacją oraz łemkowski – w polskich Karpatach Zachodnich. Więcej informacji o tych obiektach oraz innych zabytkach w Polsce znajduje się na portalu zabytek.pl.
Z okazji jubileuszy Narodowy Instytut Dziedzictwa zorganizował wystawę plenerową pod tytułem Skarby drewnianej architektury sakralnej. Kościoły i cerkwie na Liście światowego dziedzictwa UNESCO, która od kwietnia prezentowana jest w podkarpackich i małopolskich miejscowościach związanych z wpisem oraz międzynarodową konferencję naukową pod tytułem „Kierunki ochrony i zrównoważonego zarządzania dziedzictwem architektury drewnianej”, która od 12 do 14 października odbędzie się Krakowie. Miejsce obrad nie zostało wybrane przypadkowo. Kraków w tym roku obchodzi swój jubileusz – dokładnie 45 lat temu jego historyczne centrum zostało wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
